Congres Professionals en de autonomie van het kind

Professionals op het brede gebied van de jeugdzorg hebben voortdurend te maken met kinderen in de knel. Hoe gaan ze om met de stem van dit kind? Goed luisteren als professional naar wat het kind naar voren brengt houdt ook in dat serieus op het verhaal van het kind wordt gereageerd. Maar het betekent niet dat de wens van het kind altijd voorop dient te staan. Die wens kan immers botsen met de wensen van andere direct betrokkenen en hij kan haaks staan op wat de professional als het belang van het kind beschouwt.

Dit congres gaat over de balans tussen deze verschillende invalshoeken, die per situatie verschillend kan uitpakken. Voor alle beslissingen betreffende kinderen in de knel geldt dat er aandacht moet zijn voor het belang van het kind én dat er moet worden geluisterd naar de eigen mening van het kind en de mening van de ouders en andere nauw betrokkenen. De eerste twee uitgangspunten zijn neergelegd in het IVRK. Artikel 3 stelt dat bij alle maatregelen betreffende kinderen de belangen van het kind een eerste overweging moeten vormen. Artikel 12 verlangt dat het kind dat in staat is tot een eigen mening, die mening niet alleen vrij moet kunnen uiten, maar dat aan deze mening ook passend belang moet worden gehecht. Deze twee artikelen gelden als de kern van het Kinderrechtenverdrag. Maar de vraag is hoe deze uitgangspunten zich in een specifieke context tot elkaar verhouden. Het belang van het kind, dat is immers wat wij – deskundigen, rechters, pedagogen, psychologen, jeugdpsychiaters, kinderartsen, kinderbeschermers – als van het grootste belang voor het kind beoordelen. Dat is lang niet altijd hetzelfde is als wat het kind zelf het meest belangrijk vindt. En moet er in verschillende opvoedingssituaties niet net zoveel aandacht zijn voor de mening en belangen van andere nauw betrokkenen, met name de ouders?